Usability testen - wat betekent het precies?

Voer een usability test uit om jouw bedrijfsdoelstellingen te behalen!

In deze explainer vertelt onze UX designer Norman alle ins en outs over het uitvoeren van een usability test, denk hierbij aan wat het precies betekent en welke relatie het heeft met UX design, hoe het er in de praktijk aan toe gaat en welke waarde het heeft voor je bedrijf. 

Wat houdt usability testen in?

Om het belang van een usability onderzoek goed uit te leggen, zetten we eerst een stapje terug. Usability, ook wel bruikbaarheid, is de mate waarin een product door gebruikers kan worden gebruikt om specifieke doelen te bereiken. Usability is onderdeel van User Experience design, ook wel UX design genoemd. UX design is het ontwerpen van een gebruikerservaring, bijvoorbeeld een webapplicatie, online tool of voice oplossing. De gebruiker staat hier altijd centraal. Het succes van een digitale oplossing wordt bepaald door de mate waarin het aansluit bij de doelstellingen die een organisatie wil behalen, denk hierbij aan meer sales, loyalere klanten, lagere kosten voor bijvoorbeeld klantenservice, lagere ontwikkelingskosten, enzovoorts.

Om ervoor te zorgen dat de digitale oplossing op één lijn ligt met de doelstellingen van de organisatie en de verwachting van de gebruiker, wordt er een usability test uitgevoerd.

Een usability test is een methode om de functionaliteit van een website, app of digitaal product te testen door echte gebruikers taken te laten uitvoeren en te observeren hóe ze dat doen. Het doel hierbij is om pijnpunten te ontdekken, kijken of er ergens anders kansen liggen, maar ook om inzicht te krijgen in hoe de gebruiker de website ervaart. Om zo uiteindelijk de bevindingen te evalueren en verbeteringen door te voeren.

Er zijn 2 vragen erg belangrijk; begrijpt de gebruiker hoe de site werkt zonder tekst en uitleg? En is het gemakkelijk voor de gebruiker om het gestelde doel te bereiken? Hoewel gebruikersvriendelijkheid subjectief is, kan het wel gevalideerd worden.

Wanneer voer je een usability test uit?

Tijdens een usability test kunnen aannames bevestigd of onderuitgehaald worden. Dat geldt niet alleen voor een webapplicatie die al live is, maar ook als het nog in productie is door bijvoorbeeld een prototype te testen. We testen digitale oplossingen om problemen te ontdekken om zo het uiteindelijke ontwerp te verbeteren. Het helpt om keuzes te maken in het belang van de gebruiker, de gebruiker komt om die reden echt centraal te staan.

Daarnaast kijken opdrachtgevers, ontwerpers, ontwikkelaars en gebruikers allemaal naar hetzelfde scherm, maar zien allemaal iets anders met ieder een eigen ervaring. Een ervaring gebaseerd op kennis of kundigheid. Een usability test wordt daarom uitgevoerd door onafhankelijke en echte personen. Zij lopen tegen issues aan die bezoekers van je website ook tegenkomen. Issues waar je als designer, marketeer, product owner of developer blind voor bent geworden door de kennis van je product.

Hoe werkt het onderzoek in de praktijk?

Wanneer we het proces van een usability onderzoek samen met de klant aangaan, bepalen we als allereerst het doel voor het onderzoek. Wat willen we onderzoeken? Het doel bepaalt namelijk welke taken gebruikers uitvoeren op de website. Denk aan de vindbaarheid van belangrijke informatie, het gebruik maken van een bepaalde tool, het uitvoeren van een actie of hoe de gebruiker je digitale oplossing ervaart.

Het usability onderzoek zal plaatsvinden in een testruimte, een ruimte waar observaties plaats kunnen vinden, maar het is ook een plek waar de respondenten zich op hun gemak voelen zodat ze zich op een zo’n natuurlijk mogelijke manier gedragen.

Bij het selecteren van de respondenten is het belangrijk dat ze ook echt binnen de doelgroep vallen en dat er genoeg variatie binnen deze doelgroep is. Aan de hand van het gestelde doel worden er concrete opdrachten uit een scenario van de digitale oplossing doorlopen. Terwijl de respondenten dit doen worden ze geobserveerd, worden aannames gecheckt en eventuele knelpunten gerapporteerd.

We noemden het al eerder, bij de testruimte zit vaak een observatieruimte. Stakeholders kunnen op deze manier, maar ook via een livestream, optimaal betrokken worden bij het proces.

Wat is het resultaat van een onderzoek?

Het resultaat van het usability onderzoek wordt gebundeld in een testrapport. Dit rapport bestaat vaak uit de knelpunten van een website, de bevindingen, video’s van de respondenten, heatmaps, eyetracking, en niet te vergeten: de aanbevelingen. Op basis van deze aanbevelingen gaan we met de klant en developers in gesprek over mogelijke verbeteringen.

Het gebruikersperspectief en technische mogelijkheden worden met elkaar afgestemd waardoor de daadwerkelijke bezoekers van de digitale oplossing beter de weg kunnen vinden, meer tijd spenderen en sneller terugkomen. Een ding is dus zeker: een geoptimaliseerde website levert veel op.

Ben jij benieuwd hoe jouw site of app werkt met echte gebruikers? Plan dan samen met ons een usability test in!